United Cowboys – fotografie: Sebastian Hannak
De Eindhovense performancegroep United Cowboys beleeft goede tijden. Niet alleen vierde het gezelschap vorig jaar zijn dertig jarig bestaan; ook trok het hoge ogen én veel publiek met een bijzondere bewerking van de balletklassieker De Notenkraker in het Staatstheater van Kassel.
Pauline Roelants, die samen met Maarten van der Put leiding geeft aan United Cowboys, blikt verheugd terug op een erg intensieve periode. In april speelde namelijk de (voor dit seizoen) laatste voorstelling van De Notenkraker in het gerenommeerde Staatstheater van Kassel. Een voorstelling die United Cowboys maakte in opdracht van en in samenwerking met Tanz_Kassel. Het was groots, het was nieuw, het was vernieuwend – en het publiek vond het geweldig. “In plaats van de stereotype vertelling van de Notenkraker, die een soort kerstballet is, wilden wij het anders aanpakken. We gingen voor een totaalervaring, met 30 dansers, een orkest, geprojecteerde beelden en een actrice. We wilden geen lineair verhaal vertellen, maar een associatief geheel brengen dat hedendaags voelt.” En dat lukte: de voorstelling, getoond in de operazaal, trok meerdere avonden 1000 mensen en kreeg louter positieve recensies, waarvan er één de voorstelling een ‘positief respectloze Notenkraker’ noemde: wat Roelants betreft een groot compliment.
Echo
Het Duitse avontuur van United Cowboys begon in 2018. Roelants vertelt: “Thorsten Teubl, de directeur van het dansensemble van het Staatstheater, zag in dat jaar een stuk van ons. In dat stuk bewogen elf dagen lang vier dansers acht uur per dag in een opblaasbare bubbel. Erna contacteerde hij ons met de vraag of we een openingsvoorstelling voor Tanz_Kassel, waar hij net directeur was geworden, wilden maken. We waren blij verrast, het Staatstheater in Kassel staat bekend als prestigieus.” Dat leidde in 2020 en 2021 tot een eigen versie van een andere klassieker, Het Zwanenmeer. “Zowel onze versie van Het Zwanenmeer als van De Notenkraker zien wij als een echo van het origineel: wij pakken klanken en beelden die we interessant vinden en doen er iets mee.” Voor hun hertaling van De Notenkraker, nam het publiek plaats in een steigerachtige installatie, waardoor Roelants, Van der Put en haar team “360 graden moest gaan denken”. En in plaats van de originele muziek, klonken er experimentele geluiden van een live cello en een hoornist – bedacht door Roelants. Dat het Duitse publiek er zo goed op reageerde, verraste Roelants enigszins, maar doet haar vooral veel goed. “Kassel is de stad van de beeldende kunst, dus mensen hebben interesse voor het andere perspectief. En daarnaast krijgen Duitsers respect voor de kunsten al zo vroeg mee. Dat wordt daar als iets heel belangrijks gezien. Dat is een verademing om mee te maken in een tijd dat de kunsten in Nederland bevraagd worden.”
United Cowboys – fotografie: Admill Kuyler
Biotopen
Deze Duitse samenwerking van United Cowboys valt binnen de stappen van de performancegroep om internationale terreinen te verkennen. Hier krijgt het gezelschap steun bij van Brabant C. In 2017 ontving United Cowboys subsidie voor hun ‘concept for new development’. “Hiermee doelden we op een andere vorm van samenwerking”, legt Roelants uit. “Als je in het buitenland een voorstelling verkoopt, er speelt en weer vertrekt, weet je niet goed waar je geweest bent. Wij vonden het interessanter om meer een samenwerking aan te gaan met partners, langer op één plek te zijn, je interesseren voor de omgeving waar je bent.” Dankzij de subsidie kon United Cowboys zo’n 3 jaar nieuwe plekken exploreren. De langdurige samenwerking met het Staatstheater in Kassel was één van de succesvolle resultaten die uit deze aanpak rolde; maar United Cowboys zette ook zogenaamde ‘biotopen’ op in onder meer Barcelona, Sofia, Parijs, Gothenborg en Boedepest. In deze performances wordt gewerkt in co-creatie met lokale professionals, met als resultaat tijdelijke biotopen waar het publiek gedurende een uur of vier omheen kan lopen en vanuit een eigen perspectief kan beschouwen.
Scandinavische tour
Inmiddels heeft United Cowboys een andere subsidieronde lopen bij Brabant C genaamd ‘new territories’. “De eerste subsidieronde hebben we gebruikt ter ontwikkeling van een nieuwe samenwerkingsvorm. Dit beviel erg goed: we konden snel connecties vinden, er kwamen duurzame samenwerkingen uit voort, het publiek wist dit te vinden. Nu is het moment aangebroken om dit verder uit te bouwen en om andere plekken te ontdekken”, zegt Roelants. Niet alleen zijn Roelants en Van der Put in gesprek met het Staatstheater in Kassel om te zien wat United Cowboys de komende seizoenen kan brengen; ook slaat het gezelschap de vleugels uit naar andere staatstheaters, zoals die in Keulen. Ook staan de Scandinavische landen op de planning: dankzij de steun van FPK International Promotion, kan United Cowboys de komende twee jaar een tour door Noord-Europa doen.
Nieuwe wegen bewandelen
Naast het brengen van nieuwe voorstellingen naar het buitenland, wil United Cowboys de komende jaren vooral ook internationale kunstenaars naar Eindhoven trekken. Hier bevindt hun Art House zich, de plek voor dans en onderzoek. “In het buitenland staat Brabant, en Nederland bij uitbreiding, hoog aangeschreven. We staan voor een progressieve, innovatieve aanpak, als een volk dat graag nieuwe wegen bewandelt. Dit moet wel zo blijven natuurlijk. Voor Brabant zijn die internationale connecties ook belangrijk: met Brainport en ASML is het een erg internationaal regio. Wij willen dit, ook vanuit de dans en autonome kunsten, ondersteunen en stimuleren.” Uiteindelijk is verbinding waar het om draait voor United Cowboys, zegt Roelants. “Zowel in hoe wij werken als thematisch is verbinding centraal. Ook in onze versie van De Notenkraker wilden we de individualiteit en eigenheid van de dansers highlighten. Het zijn individuen die overal vandaan komen; ze zijn ook nieuwsgierig naar elkaar en naar het publiek. In tijden van polarisatie, wilden we juist een brug slaan naar de ander.”
Grenzen overstijgen
Dat is de kracht van de kunsten, vindt Roelants: dat het leggen van verbinding non-verbaal kan. Zo kunnen (internationale) grenzen echt overschreden worden. Bij het aangaan van die (duurzame) connecties is hulp van instanties als Brabant C echt onmisbaar, vindt Roelants. “Volgens mij is het in deze tijd belangrijk dat we instellingsoverstijgend werken als kunstenaars, in plaats van enkel met ons eigen ding bezig te zijn. We moeten lange lijnen maken en op de lange termijn gaan denken. Daarbij is het echt belangrijk dat je door kunt met je werk. Je steeds moeten afvragen ‘kan dat volgend jaar nog, is dat er nog?’ is slopend. Je moet je met het maken van een oeuvre bezig kunnen houden, in plaats van met gefragmenteerd werk, en daar helpt Brabant C enorm bij.”