In opdracht van Brabant C ging ik op stap naar Museum Helmond voor de tentoonstellingen ‘Yinka Shonibare MBE’ en ‘Vlisco 1:1 Un à Un’. Dit zijn twee losstaande tentoonstellingen, die door een mooi verhaal en samenhang goed bij elkaar aansluiten. Door de combinatie design, mode en een fabriek die zeer bekend is in het buitenland, was ik zeer enthousiast om dit museum te bezoeken. Mijn eigen interesses kwamen hier samen en ik werd nieuwsgierig naar de samenhang van de twee tentoonstellingen. Voor dit artikel heb ik Frank Hoenjet geïnterviewd, hij is conservator bij  Museum Helmond en was nauw betrokken bij de exposities.

Dit artikel is in samenwerking met de opleiding Cultural Venue Management van NHTV University of Applied Science tot stand gekomen. Tweedejaars studenten hebben initiatiefnemers van projecten geïnterviewd waar Brabant C in investeert.

Afrikaans design naar Helmond
De interesse van Hoenjet voor een tentoonstelling over Yinka Shonibare, een Brits-Nigeriaanse kunstenaar die gevoelige onderwerpen aansnijdt door zijn designs, begon al in 2002. De conservator van het museum Frank Hoenjet kwam erachter dat deze kunstenaar met Vlisco-stoffen werkte. Vlisco is een textielbedrijf gevestigd in Helmond, waar tevens het museum is gevestigd. Deze stad wordt ook wel het Parijs voor West-Afrika genoemd, omdat veel inkopers hierheen komen om stoffen in te kopen. De Yinka Shonibare tentoonstelling zou eerst alleen in het museum te zien zijn, maar uiteindelijk is er ook een tentoonstelling over Vlisco toegevoegd, deels omdat het bedrijf 170 jaar bestaat. Door de mooie combinatie werd het nog kostbaarder.

“De tentoonstelling is als een cyclus opgebouwd, helemaal aan het begin van de tentoonstelling heb je dat mensen op zoek zijn naar het paradijs. Het kan bijvoorbeeld over vluchtelingen gaan, die dan naar Europa komen. Die zien een hele ideale wereld in het paradijs. Dan heb je in het midden van de tentoonstelling waar al de jurken hangen, geven rijkdom. Wanneer er extreme rijkdom is, treedt er een crisis op. En dat heeft in het geval van Shonibare met de Arabische Lente te maken. De revoluties die je in Egypte had en Libie. En dat heeft niet tot iets beters geleid. Dat heeft tot vluchtelingen geleid en vervolgens gaan ze weer naar het paradijs.”

Vlisco heeft beneden zijn eigen ruimte ingericht met de historie van het bedrijf. Verschillende onderdelen komen aan bod: de patronen, de stoffen, visuele beelden en ontwerpen met de stoffen. De ruimte is kleurrijk en druk, precies zoals de stoffen van Vlisco ook zijn. De dessins worden uitgelegd met een tekst, waardoor je weet waar de patronen en het werk vandaan komen, welke gedachtegang erachter schuilt. Je waant je even in de Afrikaanse cultuur.

Brabant C
‘We willen de top van de cultuur naar Brabant brengen,’ werd gezegd op de aftrap van Brabant C in 2015. Dit waren de woorden die Frank Hoenjet enthousiast had gemaakt, hij had dezelfde missie. Brabant C werkt overigens met verschillende randvoorwaarden die wel eens lastig kunnen zijn voor een tijdelijk project zoals deze. Toch heeft Brabant C het project getriggerd om samenwerkingen aan te gaan. Zo nodigt het museum studenten van verschillende (design/mode-) opleidingen uit om naar de tentoonstelling te komen en in gesprek te gaan met een ontwerper of vormgever van Vlisco. Zo geeft het museum een verschillende dimensie aan het bezoek voor de studenten. Educatie voor de studenten is een belangrijke factor.

Samenwerken
In het proces van het neerzetten van de tentoonstelling zijn verschillende samenwerkingen tot stand gekomen. Zo heeft Vlisco zijn eigen ruimte ingericht met een tentoonstelling over de geschiedenis van het bedrijf. Voor deze inrichting hebben zij verschillende alumni van designscholen ingeschakeld. Talentontwikkeling heeft een uiterst belangrijke rol.

Mondriaan to Dutch-design
Succesvol voor het Museum Helmond zijn de tentoonstellingen al met een ruime 800 bezoekers per week, maar wanneer het Mondriaan to Dutch-design jaar van start gaat, waar het Gemeentemuseum zich aan heeft gekoppeld, hopen de bezoekersaantallen nog meer omhoog te gaan. “We hebben niet eerder een tentoonstelling over beeldende kunst gehad die zo succesvol was.” Dit designjaar is ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de Stijl. ‘In 2017 zet NBTC, samen met partners, Nederland internationaal op de kaart als cultuurbestemming en als land waar creatievelingen al 100 jaar wereldwijd vernieuwing brengen in architectuur en design.´ (http://www.nbtc.nl/nl/homepage/artikel/2017-het-jaar-van-mondriaan-tot-dutch-design-1.htm) De voordelen voor het museum lagen vooral in de promotie. NBTC heeft door haar kennis en netwerk een veel groter bereik en zal ook in het buitenland promotie maken. Doordat Vlisco in het buitenland erg bekend is, is het een enorm voordeel voor de tentoonstelling als het ook in het buitenland ter sprake komt.

Brabant C
De samenwerking met Brabant C zorgt voor veel voordelen. Het financiële aspect is het belangrijkste voordeel, zonder dit aandeel had het museum veel moeten schrappen in de promotie en de kunstwerken. Zo zou het te duur zijn geworden om een aantal kunstwerken over te brengen naar Helmond. Qua promotie heeft het museum geïnvesteerd in een reclamespotje op Ster & Cultuur. Door de bijdrage van Brabant C was dit mogelijk, deze vorm van promotie is zeer belangrijk voor het museum om cultuurliefhebbers te trekken.

Toekomst
Een spin-off van het project wordt ook al over nagedacht. Aangezien Brabant C graag ziet dat haar projecten meer doen dan alleen bestaan, zoals samenwerkingen opzetten voor de lange termijn, denkt ook het museum hierover na. Ideeën zoals Shonibare een dessin laten maken voor Vlisco of meer doen met de educatie en Vlisco, komen al ter sprake.

De tentoonstellingen zijn van 20 september t/m 12 maart te zien in Museum Helmond te Helmond. www.museumhelmond.nl

Artikel door Robin Montfrooij